Թիֆլիսի կուսանաց անապատը

Թիֆլիսի նշանավոր (եթե ոչ՝ ամենանշանավոր) տոհմերից մեկը Բեյբությաններն էին։ Նրանք պարսկաբնակ էին ու զինվորականներ, որոնք ծառայել էին պարսից, հետագայում վրաց ու ռուսաց բանակներում։ Նրանց նախահայր Ասլանը (որին թիֆլիսցիք կնքեցին Խոջա՝ հարուստ, մեծատուն, մականվամբ) Պարսկաստանից գաղթում է Թիֆլիս և քաղաքից դուրս՝ Հավլաբար արվարձանի մոտ եղած գերեզմանատան մոտ, 1655 թ․ կառուցում է Ս․ Աստվածածին եկեղեցին։ Հիմնողի անունով այն կոչվում է Խոջայի վանք՝ Խոջիվանք:

Հաջորդ նշանակալից գործը, որ նրանք արեցին, Ս․ Ստեփանոս Կուսանաց Անապատի հիմնումն էր։ 1727 թ․ Աշխարհբեկ Բեյբությանը և նրա կին իշխանուհի Մարիամը կառուցեցին Կուսանաց Ս․ Ստեփանոս եկեղեցին։ Դարերի ընթացքում Անապատում հանգրվանեցին հարյուրավոր կույսեր և տասնյակից ավելի մայրապետներ։ Վերջին մայրապետը Հռիփսիմե Թայիրյանցն էր, որը վախճանվեց 1934-ին, իսկ գերեզմանը գտնվում է Էջմիածնի Ս․ Գայանե եկեղեցու գերեզմանատանը։

Քանի որ վերջին մայրապետի և կուսանոցի մասին պատմության շարադրումը ինձնից շատ ջանք ու ժամանակ է պահանջելու, բավարարվենք այսքանով։

Հավելեմ միայն, որ 1924 թ․ օգոստոսին խորհրդային իշխանությունը փակեց Կուսանաց Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին, իսկ 1990 թ․ այն վրացականացվեց և ստացավ Քվեմո Բեթլեմի անունը։

Խաչատուր ԴԱԴԱՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• «Սեպտեմբերյան առավոտ»
• Դժբախտ հեծյալը
• Չարիքներէն փոքրագոյնը
• Բէհբուտ խան Ջիվանշիրի ահաբեկումը
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Հայոց ցեղասպանություն- 110
• Հայոց ցեղասպանություն-110
• Նրանք, ովքեր գերեզման չունեն, բայց ողջ են
• Մնացականյանի կամուրջը
• Խարբուխ
• Ձվեր ու փողեր
• Թիֆլիսի պոռնիկները
• Սամսոնն ու Սրբազանը
• Ալեքսանդր Մանթաշյանց – 183
• Հին-նոր բառգիրք
• 800 ՖՐԱՆԿ
• Ա. Ի. ՄԱՆԹԱՇԵՒ
• ՀՈՎՀ․ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆՆ «ԸՆԴԴԵՄ» Ա․ ՄԱՆԹԱՇՅԱՆՑԻ
• ԲԱՔՎԻ «ՀԱՅԿԱԿԱՆ» ԾԽԱԽՈՏԸ
• ԲԱՔՎԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱՌԵՎՏՈՒՐԸ

Մեկնաբանություններ